(αποσπασμα από κείμενο του Νίκου Πρανδέκα)...Πάμπολλα είναι τα γνωμικά του Επίκουρου για την Φιλία και σκοπός του παρόντος άρθρου δεν είναι η αναλυτική παράθεσή τους, αλλά η διατράνωση και στον πλέον αδαή περί της Φιλοσοφίας του Επίκουρου, ότι προκειμένου να αυτοπροσδιορισθεί οποιοσδήποτε ως επικούρειος, οφείλει να αποδίδει ύψιστη τιμή στο αγαθό της Φιλίας και αυτό φυσικά δεν μπορεί να γίνει παρά μόνο με την ανάλογη συμπεριφορά προς αυτούς τους ανθρώπους που είναι φίλοι του. Τιμώντας δηλαδή όλους τους ανθρώπους που έχουν αποδείξει πολλάκις και εμπράκτως τα φιλικά τους συναισθήματα προς αυτόν, ακόμη και αυτοθυσιαζόμενος («ΚΑΙ ΥΠΕΡ ΦΙΛΟΥ ΠΟΤΕ ΤΕΘΝΗΞΕΣΘΑΙ» – «Και για έναν φίλο του μπορεί να δώσει και την ζωή του», Διογένης Λαέρτιος, «Βίοι και Γνώμαι των εν Φιλοσοφία Ευδοκιμησάντων», Βιβλίον Ι΄, ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ).
Καλό είναι λοιπόν ο καθένας που στις ημέρες μας θέλει να αυτοπροσδιορίζεται ως επικούρειος, να κάνει την απαραίτητη ενδοσκόπηση και να ψάξει να βρει εάν όντως έχει τιμήσει το αγαθό της Φιλίας και έχει αποδώσει στους φίλους του αυτά που η Φιλία ζητά. Προς τι ετούτη η αποστροφή; Πώς να ερμηνεύσει άραγε κανείς μεγαλόστομους ανθρώπους που υποκρίνονται πως δήθεν διάγουν τον προσωπικό τους βίο επάνω στη βάση των επικούρειων αρχών αλλά στην πράξη έχουν βυσσοδομήσει εις βάρος ανθρώπων που τους έχουν φερθεί πολλάκις με Φιλότητα στον υπερθετικό βαθμό; Πώς νοείται άνθρωπος, «επικούρειος» ων τάχα, που ευεργετήθηκε σε μία πολύ δύσκολη στιγμή της ζωής του προκειμένου να σταθεί πάλι στα πόδια του, να εκτοξεύει τόνους λάσπης εις βάρος του φίλου του; Πώς νοείται άνθρωπος, «επικούρειος» ων τάχα, να συκοφαντεί ασύστολα οργανωμένους φορείς (το Υ.Σ.Ε.Ε., τον Εκατηβόλο) ως… «φασιστικούς» (!!!) την στιγμή που πολλές φορές έχει προσκληθεί κι έχει προβληθεί μέσα από τις εκδηλώσεις τους; Πώς νοείται άνθρωπος, «επικούρειος» ων τάχα, να μην μπορεί να εκτιμήσει την ανοχή των φίλων του και των σκαιότατα υβριζομένων από αυτόν φορέων όταν και στο παρελθόν τους έχει συκοφαντήσει επειδή καλούσαν για παρουσιάσεις και ανθρώπους που δεν ήταν της προσωπικής αρεσκείας του και εξακολουθούσαν να τον καλούν και να μην του κλείνουν την πόρτα; Πώς νοείται άνθρωπος, «επικoύρειος» ων τάχα, να κατηγορεί ως… «φασίστα» (!!!) φίλο του με τον οποίον από κοινού είχαν συκοφαντηθεί στο παρελθόν από δημοσιογραφική γραφίδα ως «συνδαιτημόνες φασιστών» (!!!) και επίσης από κοινού προσέφυγαν στα δικαστήρια προκειμένου να αποκαταστήσουν την τιμή και την αξιοπρέπειά τους; Τώρα αντιλήφθηκε ότι ήταν κατά το ήμισυ σωστός ο συκοφάντης του τότε, και αναλαμβάνει τώρα ο ίδιος να συκοφαντήσει τον μέχρι χθές φίλο του;
...Ο Επίκουρος θέλει τους Θεούς να λειτουργούν ως το ιδεώδες παράδειγμα μέσω του οποίου ο άνθρωπος θα προσπαθήσει να τροχιοδρομήσει τις σκέψεις και τις πράξεις του με σκοπό να φθάσει κατά το δυνατόν σε παρόμοια κατάσταση. Άλλωστε, με την βοήθεια των φίλων του και τη γενικότερη προσαρμογή του στην επικούρεια αντίληψη περί Ευδαιμονίας, οφείλει να βρίσκεται ήδη σε μία πολύ πιο προχωρημένη κατάσταση μακαριότητας σε σχέση με κάποιον που εξακολουθεί να ταλανίζεται από αλλότριες σκέψεις και δεν έχει ασπασθεί τις επικούρειες δοξασίες. Δεν είναι δύσκολο για τον πραγματικό επικούρειο να είναι ευδαίμων. Αρκεί να έχει κριθαρένιο ψωμί, νερό, έναν τόπο για να κοιμηθεί και καλούς φίλους.
Όταν όμως αντικρίζει κανείς τους σημερινούς νεο«επικούρειους», αναρωτιέται πού στο καλό έχουν πάει οι διδαχές του Επίκουρου και ακόμη χειρότερα, εάν δεν τις γνωρίζει, ταυτίζει την Επικούρεια Φιλοσοφία με την τρυφηλότητα, την ανεμελιά και την χυδαιότητα. Εάν βεβαίως γνωρίζει, κουνά το κεφάλι με θλίψη σκεπτόμενος την κατάντια μίας υπέροχης και ελπιδοφόρας για τον άνθρωπο Φιλοσοφίας που κατασυκοφαντείται από τους ίδιους τους υποτιθέμενους θιασώτες της. Και τι άλλο να σκεφθεί κανείς βλέποντας ακόμη και επώνυμους επικούρειους να έχουν απίστευτα υστερικά ξεσπάσματα που περιλαμβάνουν κοινότατα βρισίδια σε εστιάτορες όταν τυχόν, ενώ πεινούν, οι ταλαίπωροι άργησαν να τους σερβίρουν.
Τι να σκεφθεί κανείς όταν βλέπεις αυτούς τους ανθρώπους να φέρονται με άκρατη αμετροέπεια και τυφλό μένος κάθε φορά που για οποιονδήποτε λόγο νοιώθουν «θιγμένοι». Τι να σκεφθεί κανείς όταν αυτοί οι ίδιοι άνθρωποι δίδουν διαρκώς την εικόνα μίας κινούμενης ανθρωποβόμβας με χαλασμένο ωρολογιακό μηχανισμό, η οποία κινδυνεύει να εκραγεί ανά πάσα στιγμή, ακόμα και για μη προφανή λόγο. Τι να σκεφθεί κανείς για τέτοιες φιγούρες όταν διαβάζει την άλλη στιγμή στις «Προσφωνήσεις» του Επικούρου (79) το «Ο ΑΤΑΡΑΧΟΣ ΕΑΥΤΩΙ ΚΑΙ ΕΤΕΡΩΙ ΑΟΧΛΗΤΟΣ», που πάει να πει ότι εκείνος που έχει επιτύχει την αταραξία, δεν προκαλεί προβλήματα ούτε στον εαυτό του, ούτε στους άλλους.
Επιτέλους, ας αφήσουν αυτοί οι άνθρωποι ήσυχο τον Επίκουρο! Ας μην προσπαθούν να δικαιολογούν την αθεϊα τους με κάλυμμα τον Επίκουρο. Ας προσπαθήσουν επιτέλους να νοιώσουν κάποτε αυτάρκεις, δίχως να προσβάλουν τον Δάσκαλο. Ας σταματήσουν τις βαρύγδουπες πομπώδεις αναλύσεις για την Επικούρεια Φιλοσοφία, όταν έχουν τόσο πολύ ασχημονήσει έναντι τόσο του υπέρτατου αγαθού της Φιλίας όσο και αυτών των ίδιων των φίλων τους. Ας προσπαθήσουν να αποβάλουν το δηλητήριο του Φασισμού που κυλά στις φλέβες τους και ύστερα να εκτοξεύουν δημοκρατικές κορώνες, γιατί το πράγμα έχει καταντήσει περισσότερο και από γελοίο. Ας σταματήσουν να αναλύουν και να εκθειάζουν την Επικούρεια αντίληψη περί Ευδαιμονίας και Μακαριότητας όταν την επόμενη κιόλας στιγμή είναι ικανοί να προχωρήσουν σε υστερικά ξεσπάσματα, ακόμα και για ψύλλου πήδημα.
Η Επικούρεια Φιλοσοφία, όσο απλή κι αν φαίνεται, άλλο τόσο απαιτητική είναι από αυτόν που καλείται να την υιοθετήσει και να την εφαρμόσει. Δίχως αποβολή του μικροεγωϊσμού, δίχως το άνοιγμα της ψυχής, δίχως την αποδοχή της ανιδιοτέλειας, δίχως το μέταλλο του ελεύθερου ανθρώπου, η προσπάθεια εφαρμογής της θα μοιάζει με την προσπάθεια μιας χελώνας να πετάξει σαν πουλί. Κι αν κάποιος θρέφει πραγματικό σεβασμό προς αυτήν, το καλύτερο που έχει να κάνει εφ’ όσον δεν μπορεί να την εφαρμόσει έστω και σε μικρό βαθμό, είναι να την τιμά, να την θαυμάζει αλλά να αποφεύγει παράλληλα να δηλώνει «επικούρειος». Είναι κι αυτή μία καλή υπηρεσία. Ο Επίκουρος είναι η μακράν πιο παρεξηγημένη προσωπικότητα της Ιστορίας και η Φιλοσοφία του η μακράν πιο κακοποιημένη, πολύ περισσότερο ακόμη κι από την κακοποίηση που υπέστη ο μαρξισμός από την κοινωνία των σοβιέτ. Τουλάχιστον εμείς οι αυτοδηλωμένοι επικούρειοι ας έχουμε περισσότερη αυτογνωσία και σεβασμό στις υπέροχες πανανθρώπινες παρακαταθήκες του Δασκάλου.
Εν κατακλείδει, ο γράφων είναι απολύτως βέβαιος πως το παρόν άρθρο θα προξενήσει πολεμικές αντιδράσεις τόσο από κάποιους που θα θεωρήσουν πως «φωτογραφίζονται» από τα γραφόμενά του, από κάποιους νεροκουβαλητές μπαχαλάκηδες τσιράκια τους, όσο και από κάποιους τάχα αποστασιοποιημένους που δήθεν κόπτονται πως μοιράζουν το καρπούζι... στην μέση, πλην όμως την φέτα με τα πολλά κουκούτσια τη δίνουν πάντοτε στην ίδια πλευρά. Προκαταβολικά λοιπόν την απάντηση θα τους δώσουν και πάλι τα ίδια τα λόγια του Επίκουρου, αυτή την φορά από το «Γνωμολόγιο»: «Ποτέ δε θέλησα να γίνω αρεστός στους πολλούς, Αφ’ ενός, δεν κάθησα να μάθω τι αρέσει στους πολλούς κι αφ’ ετέρου, τα όσα ήξερα εγώ βρίσκονταν μακριά από τη δική τους αντίληψη».
Πηγή: Περιοδικό ΔΙΙΠΕΤΕΣ, τεύχος 69, Φεβρουάριος 2009